Categoriearchief: Schrijven

Handige digitale hulpmiddelen bij het schrijven van een tekst

Geef een reactie

Wie denkt dat schrijvers foutloos kunnen schrijven en een excellente beheersing van de Nederlandse taal hebben, die moet ik teleurstellen. Niemand is perfect, ook schrijvers niet.

Iedere schrijver schakelt van tijd tot tijd hulpmiddelen in om een gezegde te controleren of om feiten te achterhalen. Ik schaam me er niet voor om te zeggen dat ik graag gebruik maak van allerlei digitale hulpmiddelen om mijn schrijfwerk te verbeteren. 

Spelling en grammatica controle

Tijdens het schrijven staat mijn spelling en grammatica controle altijd aan. Niet alleen haalt het mijn typefouten eruit, maar het laat mij ook nadenken over de spelling en betekenis van sommige woorden. Zo’n programma haalt niet alle fouten eruit en de suggesties zijn ook niet altijd correct, maar het helpt mij wel om scherp te blijven.

Nog steeds word ik door de ‘checker’ geattendeerd op het gebruik van teveel passieve zinnen, en onterecht samengevoegde woorden.

Ik neem de correcties niet klakkeloos over, maar controleer vaak via de website woordenlijst.org voor de juiste spelling en ik ga naar taaladvies.net voor grammaticaregels. Taaladvies is ook perfect voor achtergrondinformatie over waarom bijvoorbeeld Joods soms met een hoofdletter en soms met een kleine letter wordt geschreven.

Synoniemen

Stel je schrijft een verhaal over je motorvakantie, maar je wilt niet steeds het woord ‘rijden’ gebruiken. Dan is mijnwoordenboek.nl de website voor het vinden van alternatieven. Als ik merk dat ik een bepaald woord te vaak gebruik, dan schakel ik dit hulpmiddeltje in om op nieuwe variaties te komen via hun synoniemen optie.

Sinds kort maak ik ook gebruik van Google translate voor het vinden van synoniemen, vooral als ik in het Engels moet schrijven of daaruit vertaal. Het programma geeft je namelijk alternatieven met bijbehorende betekenissen. Het is nog niet perfect, maar wel superhandig ter inspiratie.

Uitdrukkingen en gezegden

Is het nu “niets nieuws onder de horizon” of “onder de zon”? Op Woorden.org/spreekwoord vind je alle Nederlandse gezegden en uitdrukkingen. Superhandig als je wel de klok hoort luiden, maar de klepel niet ziet hangen. 

Feiten achterhalen

Voor het controleren van feiten, maak ik gebruik van drie verschillende bronnen. Ik begin met Google, dan Wikipedia en tot slot bezoek ik een website van een museum, autoriteit of expert voor de laatste controle.

Ik vertrouw niet op wikipedia alleen, maar het is wel een goed startpunt. Vooral voor de wat simpelere vragen als wanneer werd Suriname zelfstandig, wat is de Latijnse naam voor een bepaalde vrucht en tot welke kunststroming behoorde schilder Max Klingerman. 

Inspiratie en invalshoeken

Als ik op zoek ben naar inspiratie en invalshoeken voor een onderwerp, dan zoek en lees ik via Google eerst artikelen van anderen die er reeds over hebben geschreven. Hun benaderingswijze of manier van uitleggen, inspireert of irriteert mij. Soms neem ik een zinnetje over als hij erg goed is, of gebruik ik een soortgelijke opbouw voor een betoog of verhaal.

De veronderstelling dat een tekst helemaal uit jezelf moet komen, is vreselijk onrealistisch en niet haalbaar. Creatief omgaan met tekst en taal kan alleen als je heel veel leest en verschillende soorten teksten tot je neemt. Leer van anderen, doe inspiratie op en creëer dan je eigen tekst. Een goede tekst komt nooit spontaan aanwaaien, maar ontstaat door het lezen van andere teksten of opdoen van inspiratie middels muziek of kunst.

Citaten en inspringen bij een boek

Hoe zit het ook alweer met citaten en inspringen bij het schrijven van een boek? Ik weet het wel, maar fris graag mijn geheugen weer op als ik eenmaal aan het schrijven ben. Soms kan ik midden in het proces van redigeren weer even twijfelen. Recentelijk vond ik een goed overzichtsartikel van een collega schrijfster, welke ik graag aanbeveel aan iedereen die bezig is met het schrijven van een boek. Titel van haar verhaal: Praktische tips – Dialogen en Dialoogzinnen

Heb je nog andere suggesties en tips voor het inzetten van digitale hulpmiddelen bij het schrijven, of geruik je blogartikelen als naslagwerk, dan hoor ik het graag!

Hoe om te gaan met feedback van een editor?

Geef een reactie

Als je de moed hebt opgebracht om een redacteur of editor naar jouw tekst te laten kijken, waar je al zo lang op hebt lopen werken, dan is het even slikken als jouw tekst terugkomt vol commentaren, doorgestreepte woorden en aanpassingen. Was je tekst zo slecht?

Nee hoor, helemaal niet. De redacteur of editor kijkt alleen met een frisse en kritische blik naar jouw tekst. Als het goed is heeft hij gevraagd naar wat jij met jouw tekst wil bereiken. Is het een informatiefolder voor kinderen, dan let hij o.a. op simpel taalgebruik. Wil je aan niet-medici uitleggen hoe een bepaald medicijn werkt, dan zal vakjargon moeten worden verwijderd. Wil je jouw bedrijf promoten in een folder? Dan controleert hij of de tekst wel activerend is. En bij een literair roman zal een redacteur het creatief gebruik van taal beoordelen, maar ook je verhaallijn controleren.

Ja, het is niet leuk, en soms ook een beetje schokkend om zoveel doorhalingen en opmerkingen in je document te zien.

Neem alleen niet alles blindelings over in de veronderstelling dat de editor het beter weet. Bekijk de feedback kritisch. Leer ervan als je ziet dat je vaak dezelfde soort fouten maakt qua grammatica of spelling. Zie je dat hij veel van jouw zinnen heeft herschreven? Bepaal dan of die schrijfstijl bij jou (of je bedrijf) past en onderzoek wat zijn zin anders maakt dan die van jou.

Elke schrijver schrijft namelijk anders. Daar waar de één veel bijzinnen gebruikt, heeft de ander een voorkeur voor korte zinnen waarin slechts één onderwerp wordt behandeld. De keuze daarvoor is mede afhankelijk van je doelgroep, maar ook van smaak. Aarzel dan ook niet om jouw editor te vragen naar zijn motivatie voor wijzigingen.

En als je editor wijst op inconsequent gebruik van namen, begrippen of woorden, loop dan ook zelf ter controle nog een keer het hele document door. Corrigeer niet alleen daar waar hij de melding heeft gemaakt.

Als je de opmerkingen allemaal hebt doorgenomen en wijzigingen in je tekst hebt aangebracht, lees dan de volledige tekst nog een keer door. Is het nog steeds jouw verhaal? Loopt de tekst nog steeds goed door of zijn er haperingen ontstaan? Het kan zijn dat door de correcties een tekstdeel is weggevallen, de tekst onduidelijk is geworden of dat de samenhang is verdwenen.

Onthoud dat jouw naam onder of boven de tekst komt te staan, dus jij moet tevreden zijn en niet de editor!

Ben jij benieuwd wat ik van jouw tekst vind? Stuur mij dan jouw document op. Ik maak dan in totaal één uur vrij voor een kort gesprek en geef ook mijn eerste (algemene) feedback. Interesse? Email mij via heleen.westerman@yahoo.com.

Woorden zijn egoloos, schrijvers niet….

Geef een reactie
Een boek schrijven kost tijd, veel tijd. Misschien is het eerste idee, een eerste verhaallijn snel opgeschreven. Je ziet de potentie van wat je wilt gaan doen en je handen jeuken om het af te maken. Je bent in de ‘zone’ en je hebt nu tijd, dus je wilt zo snel mogelijk werken. Wat je nu schrijft zal goed zijn. 
 
Dat gevoel van euforie, van in de ‘flow’ zijn, is geweldig. Voor een goede tekst echter, moet je vooral afstand nemen van de ‘flow’ of euforie waarin je het hebt geschreven. 
 
Redigeren doe je met je ratio. Je denkt na over wat je nu eigenlijk precies wilt vertellen en checkt of je dat ook daadwerkelijk hebt gedaan. Als je wilt dat je karakter geldzuchtig en egoistisch is, is hij dat dan ook door het gehele boek? En als hij van zijn gedrag afwijkt, is dat dan bewust gedaan of had jij je laten leiden door een mooie gebeurtenis die je er graag in wilde verwerken?
Komen de verschillende verhaallijnen goed bij elkaar? Is het spannend, leuk, romantisch of filosofisch genoeg? 
 
Vaak geniet ik van mijn eigen genialiteit en mooi geschreven woorden, maar net zo vaak verwijder ik ze ook weer. Een tekst kan zo mooi zijn opgeschreven, maar als het niets aan het verhaal toevoegt, is het eerder een afleider dan een versterker van het geheel. 
 
Voor fotoboek Points of Recognition, over de inheemsen van Suriname, zijn de teksten wel drie keer veranderd. In het begin was het vooral een boek met mooie foto’s en wilde de fotograaf het nu eindelijk gaan uitgeven. Nadat we hadden gesproken over het doel van zijn fotoboek, en dat doel centraal stelden terwijl we erdoorheen bladerden, voelde de fotograaf de drang om één en ander te veranderen. Behalve de traditionele bewoners op een waardige wijze in beeld te brengen, wilde hij vooral ook de diversiteit van de inheemse levensstijlen in Suriname te laten zien en punten van herkenning bieden aan de lezer.  
Waren de beschrijvingen in eerste instantie droog en informatief, op het eind werden ze persoonlijk en vertelden ze over het leven van échte mensen. Het ego van de fotograaf verdween en het doel van het fotoboek kwam naar boven drijven. 
 
Het manuscript van Moorden op het Web heb ik een aantal keren gelezen en geredigeerd. Daarna is het naar drie proeflezers gestuurd voor feedback en advies. De schrijver wilde zo snel mogelijk uitgeven, maar zag ook dat het boek na elke redigeerronde weer beter werd qua taal en verhaallijn. Als ik nu de eerste versie vergelijk met de uiteindelijke versie, dan zie ik de enorme vooruitgang die het boek heeft gemaakt. 
 
Af, is een boek nooit. Een kennis dacht klaar te zijn met zijn boek, toen hij het naar de uitgever stuurde. Het heeft vervolgens nog eens drie jaar geduurd, voordat het werd uitgegeven. Steeds weer moesten er wijzigingen worden aangebracht.
Ik heb zijn boek met veel plezier gelezen, maar zie nog steeds mogelijkheden voor verbetering, niet zozeer qua verhaallijn, maar eerder qua schrijfstijl.
 
Woorden zijn geduldig en egoloos. Ze vinden het niet erg om plaats te maken voor ander woord of even opzij te worden gezet om later weer terug te keren. Ze klagen niet, ze juichen niet, ze zijn er gewoon of ze zijn er niet.
Het is de ego van de schrijver die worstelt, emotionieel betrokken is bij de tekst, en die zich verder ontwikkelt waardoor teksten ineens irrelevant worden.
 
Ik, als begeleider, ben niet vrijgewaard van mijn ego. Mijn feedback komt vanuit mijn ego, mijn voorkeur en kwaliteiten. Daarom vraag ik altijd naar het doel van het boek, naar dat wat de schrijver wil vertellen. Dan zet ik mijn afstandelijke bril op en beoordeel of die doelen zijn bereikt in het boek.
Mijn feedback kan de schrijver tot nadenken stemmen en dwingt hem om na te denken over waarom hij bepaalde (onbewuste) keuzes heeft gemaakt. Daarnaast ontstaat door feedback, ook het eerste contact met de buitenwereld. Hoe kijkt de buitenwereld naar die woorden, naar dat verhaal? De woorden zelf betekenen niets, de interpretatie die de lezer en schrijver eraan geven wel. 
 
Wil je dat ik eens naar jouw tekst kijk en feedback geef? Stuur dan één A4-pagina in Word naar heleen.westerman@yahoo.com.